Yüce olana duyulan aşkın Yogası: Bhakti-yoga

Yogadan bahsettiğimizde genellikle aklımıza gelen ilk şey fiziksel duruşlar dediğimiz asanalar oluyor. Fakat yoganın sadece asanalardan oluştuğunu düşünmek çok büyük bir yanılgıdır. Yoga, Sanskrit dilindeki ‘yuj’ kökünden türeyen bir kelimedir ve kelime çevirisi ‘birleşmek’ olarak yapılabilir. Aynı zamanda Yoga kelimesini bağlantı kurmak olarak da çevirebiliriz. Benliğimizin, ‘Yüce Benlik’ ile kurduğu bağlantı. Bu bağlantıyı yoganın farklı uygulamalarıyla çeşitli şekillerde kurabiliriz. 

Bhakti-yoga, içimizdeki uyuyan Tanrı aşkını aktif hizmet, derin meditasyon ve kutsal isimlerinin zikredilmesiyle uyandırma yöntemidir. Bu yöntemi takip ederek kendi benliğimizi anlayabilir, diğer canlı varlıklar ve Yüce olanla (Kṛṣṇa) ile ilişkimizi de canlandırabiliriz. Bhakti pratiğinde yapılan faaliyetlerin merkezinde Kṛṣṇa’nın kendisi, arzusu ve O’na sunulan hizmet tutumu esastır. Bhakti pratiği uygulayan yogiler sadece kendilerini tekrarlanan doğum ve ölüm döngüsünün (samsara) pençelerinden kurtarmakla kalmaz, nihayetinde maddi doğanın hallerinin üzerine aşkın bir seviyeye erişirler.

Bhagavad-gita tüm yoga okullarının temel kitap olarak kabul ettiği en önemli yoga metinlerinden birisidir. Kṛṣṇa 700 kıtada tüm yoga sistemlerini detaylıca anlatır. Bhakti-yoga ile ilgili açıklamaları tüm bölümlerde buluruz fakat özellikle bu sistem Bhagavad-gita’nın kalbinde açıklanır. Gita’nın en önemli dörtlüklerinden birisi olan 6.47’de Kṛṣṇa, yoga pratiği yapanların içerisinde bir hiyerarşiden bahseder. Günümüzün ünlü bhakti-yoga öğretmeni A.C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada, Özgün Bhagavad-gita 6.47 açıklamasında bu yoga merdiveni hakkında çok güzel bir açıklama sunmuştur. Dörtlüğe ve açıklamanın bu bölümüne beraberce göz atalım: 

yoginām api sarveṣāṁ
mad-gatenāntar-ātmanā
śraddhāvān bhajate yo māṁ
sa me yukta-tamo mataḥ

Çeviri: Ve büyük bir inançla daima Bende kalan, kendi içinde daima Beni düşünen ve transandantal sevgiyle Bana hizmet eden kişi, tüm yogilerin içinde yogada Benimle en çok birleşmiş olanıdır ve hepsinden üstündür. Benim görüşüm budur. 

Açıklama: ‘Her türlü yoga uygulaması bhakti-yogada zirveye ulaşır. Bütün yoga sistemlerinin nihai amacı, bhakti-yoga seviyesine ulaşabilmektir. Yoganın esas anlamı bhakti-yogadır; diğer bütün yoga sistemleri bhakti-yogaya doğru yükselme işlevi görür. Karma-yoganın başından bhakti-yoganın sonuna doğru giden yol, benlik idraki yolunda yapılan uzun bir yolculuktur. Meyvesel sonuçlardan uzak durularak yapılan karma-yoga bu yolun başlangıcıdır. Karma-yoganın bilgide ve feragatte ilerleme kaydettiği safhaya jnana-yoga adı verilir. Jnana-yoganın, farklı fiziksel yöntemlerle Yüce Ruh üzerinde meditasyonun arttırıldığı ve zihnin Yüce olana yoğunlaştırıldığı safhasına ise aşthanga-yoga adı verilir. Ve kişi aşthanga-yogayı geride bırakıp Tanrının Yüce Şahsı Kṛṣṇa‘ya ulaştığında yoganın zirve noktası olan bhakti-yogaya gelmiş olur. Aslında bhakti-yoga, ulaşılacak en yüce kazançtır, fakat bhakti-yogayı detaylarıyla analiz edebilmesi için, kişinin diğer yoga sistemlerini anlamış olması gerekir. İlerleme içindeki bir yogi ebedi talihin doğru yolunda demektir. Belli bir noktada kalan ve daha fazla gelişme gösteremeyen yogiler; karma yogi, jnana-yogi, veya dhyana-yogi veya raja-yogi, hatha-yogi vb. gibi isimlerle tanımlanırlar. Kişi eğer bhakti-yoga mertebesine yükselecek kadar talihliyse, diğer bütün yogaları geride bıraktığı anlaşılmalıdır. Bundan dolayı, tıpkı, Everest Tepesinin zirve olarak kabul edildiği Himalayalar’dan bahsettiğimiz zaman dünyanın en yüksek dağının akla gelmesi gibi, benzer şekilde, Kṛṣṇa bilincinde ulaşmak da yogada ulaşılabilecek en yüksek noktaya ulaşmak anlamına gelir.

Bütün Vedik literatürünün onayladığı gibi, yogadaki bu en yüce mükemmellik mertebesine sadece bhakti-yoga ile ulaşılabilir: 

yasya deve parā bhaktir
yathā deve tathā gurau
tasyaite kathitā hy arthāḥ
prakāśante mahātmanaḥ

“Vedik bilginin bütün manası, sadece Tanrı’ya ve manevi öğretmene tam bir inanç duyan büyük ruhlara kendiliğinden açıklanır.” (Śvetāśvatara Upaniṣad 6.23) 

Bhakti-yogilerin uyguladığı yöntemler çeşitlilik gösterir. Bunların içinde mantra meditasyon dediğimiz, Yüce olanın isimlerinin zikri de vardır. Mantra söylemeyi hem bireysel olarak japa meditasyonu şeklinde veya toplu bir şekilde müzik aletleri eşliğinde, kirtan olarak da yapabiliriz. Bhagavad-gita ve Srimad- Bhagavatam gibi kadim metinler üzerine çalışmak, benzer düşünce yapısındaki spiritüel yaşam arayışındaki kimselerle birliktelik kurmak, kutsanmış yiyecek (prasada) yemek, dürüstlük, merhamet, feragat ve temizlik presniplerine dayanan bir yaşam sürmek bir bhakti-yoginin temel yaşam tarzını oluşturur.

Vedik metinlere göre bhakti-yoganın dokuz çeşit uygulama yöntemi olduğunu söyleyebiliriz. Bu uygulamalar Puranaların özü olarak kabul edilen Srimad-Bhagavatam 7.5.23’te Prahlada Maharaja tarafından detaylıca anlatılır. Süreçlerin her hangi birinde uzmanlaşarak veya beraber uygulayarak bhakti-yogada mükemmelliğe ulaşmak mümkündür. Biz burada kısaca bu süreçlerden aşağıdaki gibi bahsedebiliriz. 

1. DUYMAK (Sravanam)
   Süreç duyarak başlar. Bu şekilde yogi Yüce olanın aktiviteleri, öğretileri, nitelikleri ve ismi hakkında bilgi sahibi olur. Aslında bu bhakti-yoganın (adanma hizmeti) başlangıcıdır. Yüce olanın isimlerini duyarak bir kimsenin sahip olduğu doğanın hallerine bağlı olan maddi bakış açısı arınır. Duyarak kalbi temizlenen kişi kendi spiritüel suretinin ve Yüce olanın suretinin farkına varabilir. Vedik metinleri okumak ve manevi öğretmenden duymak bu sürecin en temel taşlarıdır. 
2. ZİKRETMEK (Kirtanam)
   Yüce olanın isimlerini zikretmek ve O’nun nitelikleri ve faaliyetleri hakkında konuşmaya kirtanam denir. Bu ikinci yöntemdir. Gauranga Mahaprabhu’nun öğretisine göre bir yogi ancak bir ottan daha alçak gönüllü, bir ağaç gibi hoş görülü ve herkese saygı gösteren ve aynı zamanda kimseden saygı beklemeyen bir ruh halindeyse Yüce olanın isimlerini sakin bir zihinle zikredebilir. Burada Siva-samhita metinlerinde Siva’nın hatha ve raja yoga pratisyenlerine Visnu’nun kutsal isimlerini düzenli olarak söylemelerini tavsiye ettiğini görüyoruz.
3. HATIRLAMAK ( visnu smaranam)
   Duyma ve zikretme süreçlerinden sonra bhakti-yoginin yaşamındaki temel değişim kalbin zamanla arınmasıdır. İlk iki yöntemin düzenli pratiğin sonrası doğal olarak yüce olanı hatırlamak kaçınılmaz bir hal alır. 
4. HİZMET ETMEK (pada sevanam)
   Yüce olana çeşitli şekillerde hizmet etmek olan bu adımdaki faaliyetler bhakti-yoginin spiritüel yolculuğunda ilerlemesine ve daha fazla Tanrı bilinçli olmasına yardım eder. 
5. İBADET ETMEK (arcanam)
   Bu adımda direk olarak Yüce olana ibadet etmekten bahsediyoruz. Burada esas olan prensip gurular zincirinden gelen bir manevi öğretmene yaklaşarak bu süreçte nasıl hizmet edeceğini öğrenmektir.
6. DUA ETMEK (vandanam)
   Bhakti-yoga pratiğinde önemli bir uygulamadır. Kṛṣṇa, sınırsız transandantal niteliğe ve zenginliğe sahiptir. Bhakti-yogi bunlardan ilham aldığı zaman  yüce olana dualarını sunar. Eğer bunu bencil olmayan bir ruh haliyle ve maddi motivasyonlardan özgür bir şekilde yapabilirse bhakti pratiğinde mükemmelliğe erişebilir.
7. TALİMATLARI YERİNE GETİRMEK (dasyam)
   Bu adımda bhakti-yogi kendisini daima yüce olanın hizmetkarı olarak düşünmelidir. Bu, pratisyene nihayetinde  bu ilişki içinde sevgi dolu bir ilişki geliştirmesinde ve derin bir meditasyona girmesinde yardımcı olacaktır.
8. ARKADAŞ İLİŞKİSİ KURMAK (sakhyam)
   Bu tıpkı Bhagavad-gita’da Kṛṣṇa ve Arjuna arasındaki ilişki gibidir. Kṛṣṇa ile arkadaş olarak ilişki kurmak esastır. 
9. TAM TESLİMİYET (atma nivedanam)
   Bhakti-yoga’daki uygulamasındaki son adım tam teslimiyet yani Kṛṣṇa’ya sığınmaktır. Bu seviyeye gelen bhakti-yogi hizmet ederek O’nu memnun etmekten başka hiç bir şey düşünmez. 

Bhakti-yoga’nın bu adımlarını tek tek ya da tümünü samimiyet ve kararlılıkla pratik edersek, yoganın bize sunacağı tüm sonuçlara ulaşabiliriz. 

Bu yolda karma-yoga bize bencil olmayan hareketlerin bilimini öğretirken, jnana-yoga kişiyi transandantal bilgi yoluna götürür, astanga-yoga ise pratisyenin zihnini ve duyularını kontrolünü sağlar. Bhakti-yoga benlik idrakinde nihai sonuç olan pratisyenin kalbindeki uyuyan Tanrı sevgisini uyandırır. Sadece bhakti-yoga uygulayarak da diğer yoga sistemlerinin bizi getirmek istediği sonuca hemen geliriz. 

Bhakti-yoga öğretilerini ve uygulamalarını öğrenmek istiyorsanız, Goranga Yoga Merkezi’ndeki programları takip edebilirsiniz. Goranga Yoga Merkezi gerek internet ortamında, gerekse Mecidiyeköy’deki stüdyosunda bu sistemi sistematik bir şekilde öğreten Türkiye’deki tek merkezdir.  Geleneksel sisteme göre takip edilen bhakti programları ücretsiz gerçekleşir, isteyenler bağış yapabilirler. 

Sevgiyle kalın, Nrsimha Kṛṣṇa das