“Yoga” kelimesi, basitçe ifade edilirse “birleşmek” anlamına gelen Sanskrit dilindeki kökü “yuj”dan türemiştir ve “Yoga” “birlik” anlamına gelir. Doğal olarak, kelimenin kendisi, belirli bir hedefe ulaşmak için bir birleşme sürecini örneklendirmek için felsefi bir bağlamda kullanılmadığı sürece herhangi bir anlam ifade etmez. Yoga kelimesi, eski zamanlardan beri Hint felsefelerinde, bir insanın hayatınnihai amacı olan mokşa, nihai mutluluk veya dünyevi acılardan özgürlük elde etmek veya deneyimlemek için yapması gereken bir dizi eylemi tanımlamak için kullanılır. Upanişad metinlerinde “Yoga” kelimesinin kullanımı, Yoga süreçlerinin Vedik dönemlerden beri bilindiğini ve uygulandığını, yalnızca Vedanta felsefesi yani Atman farkındalığı hakkında entelektüel olarak anlaşılan bir deneyime sahip olduğunu göstermektedir. Yoga’nın ortaya çıkışından bu yana, uygulamalar felsefelere, ideolojilere ve çağdaş ihtiyaçlara dayalı olarak yakın zamana kadar çeşitli değişikliklere uğramıştır. Bu yazı ile, Bhagavad-Gita’nın bugün gördüğümüz Yoga pratiği etrafındaki yöntemleri ve felsefeyi nasıl açıkladığı hakkındaki düşüncelerimizi ifade etmeye çalışacağız.
Bhagavad-Gita, destansı Mahabharata’nın bir parçası olarak kabul edilir. İki tanınmış karakter olan Krişna ve Arjuna arasındaki bir diyalogdur. Arjuna’nın dharma anlayışına dayanarak kuzenlerine ve büyüklerine karşı savaşa katılmakta isteksiz olması, Krişna’yı onu aksi yönde ikna etmek için onunla bir diyalog başlatmaya yönlendirir. Krişna ve Arjuna arasındaki bu soru-cevap türü sohbetin bir parçası olarak, Krişna felsefi ve Yogik bilgiyi ortaya koyar, böylece Arjuna’nın tüm şüpheleri ortadan kalkar ve dharmik eylemine devam edebilir. Anladığım kadarıyla Krishna’nın Gita’da söyledikleri, günlük hayatınızda bir eylem veya Karma gerçekleştirirken herhangi bir şüpheniz varsa bunları çözmeniz için felsefi bir rehberdir. Burada, Bhagavad-Gita’daki yogik uygulamaları ve öğretileri açıklamaya odaklanacağız. Daha önce de belirttiğim gibi, Yoga, moksha’nın nihai hedefine ulaşmak için birlik anlamına gelir, ancak akla gelen ilk soru, neyle ve kiminle birliktir? Upanişadların Atman ve mokşa kavramlarını desteklemek için, bir insan ancak Öz’ünü deneyimlerse Moksha’ya ulaşabileceği söylenir. Bu deneyimi elde etmek için, kişinin zihnini, bedenini ve nefesini bir araya getirip meditasyon veya Samadhi durumunu tam olarak deneyimlemesini sağlayabilecek belirli etkinlikler veya egzersizler yapması gerekir. Aynı şey Bhagavad Gita’nın 6 bölümü 10. Kıtasında da belirtilmiştir: “Bir transandantalist, bedenini, zihnini ve benliğini her zaman Yüce ile ilişki içinde tutmalıdır”. Bhagavad-Gita, yogilerin Samkhya, Vedanta veya Vaişnava olsun tüm felsefeler tarafından saygı duyulan o nihai hedefe (moksha) ulaşmaları için çeşitli türde yogayı dikte eder. Bhagavad-Gita’da bahsedilen yoga öğretileri Aştanga Yoga, Karma Yoga, Jnana Yoga ve Bhakti yogadır. Her öğreti birbiriyle ilişkilidir veya birbirinin sonucudur ve hedefe doğru ilerlemeye yardımcı olur.
Bhagavad-Gita 6.3’te şöyle denir:- “Sekiz basamaklı yoga sistemine yeni başlayan biri için, çalışmanın araç olduğu söylenir; ve yogada zaten yükselmiş biri için, tüm maddi faaliyetlerin durdurulmasının araç olduğu söylenir.” Kıtada, aştanga yoga yolculuğuna başlayan birinin (Patanjali’nin klasik yoga incelemesinde bahsedildiği gibi) meditasyon veya kontrollü zihin durumuna ulaşmak için eylemlerin desteğini alması gerektiği ve bu başarıldığında eylemden vazgeçmesi ve meditasyondan Samadhi durumuna geçmesi gerektiği açıkça belirtilmektedir. Buradaki eylemler, kişinin herhangi bir arzu veya fiziksel egzersiz veya dhyana yoga eylemi olmadan hareket ettiği Karma yogayı önerebilir. 6.16’da, Yoga uygulayan birinin yiyecek ve uyku açısından izlemesi gereken yaşam tarzını önermektedir. Hatha-yoga Pradipika’nın 2. Bölüm 1. Kıtasında da yogiler için beslenme alışkanlığı hakkında ipuçları vardır. Bu, bugün bile yoga uygulayıcıları tarafından takip edilen bir şeydir. Bunlar Aştanga Yoga’dan Yama ve Niyama’nın parçalarıdır. Bhagavad-Gita ayrıca Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana ve Samadhi’nin çok yüksek seviye tekniklerini açıklar.
